Việt Nam mong trở thành 'hổ lớn' hay chỉ là 'mèo nhỏ'?

Chia sẻ thẳng thắn về cái bẫy thu nhập trung bình Việt Nam đang phải đối mặt, GS Jay Rosengard đánh giá, Việt Nam có nhiều tiềm năng và có thể đạt mức tăng trưởng cao hơn nữa nếu biết tận dụng hiệu quả những nội lực của nền kinh tế.

Ông so sánh những "con hổ” của kinh tế châu Á như Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan đã bứt phát trong tăng trưởng kinh tế và trở thành những nước phát triển có thu nhập cao, trong khi nhiều nước khác ở khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Indonesia hay Phillipines vẫn chỉ là những "con mèo nhỏ” khi đang loay hoay tìm cách trở thành nước có thu nhập cao hơn.

GS Jay Rosengard

“Vậy lựa chọn của Việt Nam là mong muốn chỉ là mèo nhỏ hay trở thành hổ lớn? Và Việt Nam cần làm gì để có thể trở nên phát triển hơn, đạt thu nhập cao hơn trước khi dân số già hoá?”, ông đặt câu hỏi.

Trước lựa chọn này, GS Jay Rosengard đưa ra 3 khuyến nghị cho Việt Nam.

Một là, tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng, như đường xá, cảng biển, viễn thông, điện lực, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển.

Hai là, cần cải thiện cơ chế quản trị và quản lý của Chính phủ, tạo ra một cơ chế minh bạch và một môi trường ổn định và bền vững cho các nhà đầu tư dài hạn.

Ba là, cần đầu tư phát triển nguồn nhân lực, không chỉ đầu tư vào giáo dục đại học mà còn cần đầu tư vào giáo dục nghề, và giáo dục tại tất cả các bậc học, theo đó hệ thống giáo dục cần đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Giáo sư Jay Rosengard nhấn mạnh, một trong những vấn đề Việt Nam đối mặt là làm sao để tăng năng suất lao động. Nhiều nước như Thái Lan hay Malaysia đang phải đối mặt tình trạng là giá nhân công tăng lên trong khi năng suất không đổi, dẫn đến năng lực cạnh tranh của nền kinh tế bị suy giảm. Do vậy, bài toán mà Việt Nam cần giải quyết đó là làm sao để tăng năng suất lao động hiệu quả để đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Liệu Việt Nam đã rơi vào bẫy thu nhập trung bình chưa, và giải pháp nào để thoát bẫy thu nhập trung bình?

GS Jay Rosengard nhấn mạnh ông không tin tưởng vào khái niệm “bẫy thu nhập trung bình”, bởi “bẫy” là một thứ mà chúng ta hoàn toàn bị động, không thể kiểm soát được.

Trong khi đó, vấn đề làm như thế nào để có thể đưa một nước từ một nước thu nhập trung bình thấp lên những nấc cao hơn, câu trả lời, đôi khi nằm ở những vấn đề giản đơn hơn. Ví dụ như bằng cách sử dụng hiệu quả hơn các nguồn đầu tư công, giải quyết các vấn đề tham nhũng, quản lý yếu kém, các vấn đề về hành chính,... Theo đó, cần tạo một môi trường thuận lợi cho kinh doanh và đầu tư, đặc biệt là khu vực tư nhân phát triển.