Tuyệt vọng với cà phê, Brazil chuyển sang trồng hồ tiêu

Cà phê gặp hạn, Brazil chuyển sang trồng hồ tiêu. (Ảnh: Alamy).

Nhổ cà phê, trồng hồ tiêu thay thế

Tuyệt vọng với cà phê, nhiều hộ gia đình ở bang Espirito Santo, vùng sản xuất cà phê robusta lớn nhất của Brazil, đã chuyển hướng sang trồng hồ tiêu đen như một nguồn thu nhập thay thế. Hồ tiêu bỗng trở nên hấp dẫn khi giá mặt hàng này đã tăng hơn 3 lần trong giai đoạn năm 2009 - 2015.

"Bốn năm trước, hồ tiêu chưa từng xuất hiện ở Espirito Santo. Ba năm trước, bạn có thể thấy một số ít nơi trồng và đến năm ngoái, diện tích trồng hồ tiêu đã tăng lên đáng kể. Sang năm nay, bạn thậm chí có thể nhìn thấy hàng loạt ngọn đồi trồng toàn hồ tiêu," ông Carlos Mera, chuyên gia phân tích tại ngân hàng Rabobank cho biết.

Trong vài năm gần đây, Espirito Santo liên tiếp hứng chịu nhiều đợt hạn hán khắc nghiệt, khiến vụ thu hoạch cà phê năm 2016 bị thiệt hại rất nặng nề.

Sản lượng cà phê nội địa giảm buộc chính phủ Brazil phải xem xét kế hoạch nhập khẩu loại cà phê này từ Việt Nam. Mặc dù đã được Bộ Nông nghiệp Brazil thông qua nhưng quyết định nhập khẩu robusta Việt Nam sau đó lại bị Tổng thống Brazil Michel Temer đình chỉ tạm thời.

Trong khi đó, các hộ dân bắt đầu nhổ bỏ diện tích cà phê bị hư hại để trồng tiêu đen thay thế, ông Mera cho biết trong báo cáo mới đây về ngành cà phê Brazil.

Cơ hội và rủi ro gì từ tiêu đen?

Theo số liệu năm 2015 của chính phủ Brazil, sản lượng tiêu đen của bang Espirito Santo tăng vọt 82,5%, với diện tích thu hoạch cũng tăng 50% so với năm kế trước. Ngược lại, diện tích thu hoạch cà phê lại giảm 0,8%.

Nguyên nhân đơn giản là, trong vài năm trở lại đây, việc giá tiêu đen tăng mạnh đã kích thích người dân không chỉ ở Brazil mà thậm chí ở cả Việt Nam và Ấn Độ tăng cường sản xuất mặt hàng này để kiếm lợi nhuận.

Tuy nhiên, khi sản lượng quá lớn và vượt nhu cầu tiêu thụ, giá tiêu đen cũng bắt đầu giảm trở lại trong thời gian gần đây.

"Việt Nam và một số nước sản xuất lớn khác đang kỳ vọng sẽ bội thu vụ tiêu trong năm nay, bởi các cây tiêu mới trồng đã đến kỳ trưởng thành," Jara Zicha, chuyên phân tích hàng hóa tại tập đoàn Mintec cho biết.

Điều này có thể làm giảm bớt kỳ vọng của người trồng cà phê vào tiêu đen và xu hướng bỏ cà phê để trồng tiêu sẽ không còn là mối đe dọa lớn như lo ngại ban đầu, ông Mera nhận định.

Triển vọng vụ cà phê năm nay của Brazil

Đối với vụ cà phê robusta năm 2017, ngân hàng Rabobank dự báo sản lượng tại Brazil gần như sẽ không đổi so với năm ngoái, ước đạt 12,5 triệu bao 60 kg.

Mặc dù tốc độ cho ra nhánh của cây cà phê vẫn còn chậm chạp nhưng các hồ chứa nước tưới tiêu tại Brazil hiện đã đạt gần công suất tối đa nhờ những trận mưa gần đây.

"Việc chuyển từ phương pháp tưới phun thành tưới bình sẽ giúp cải thiện triển vọng nguồn cung robusta tại đây," ông Mera nói.

Đối với cà phê arabica, Rabobank cảnh báo sản lượng niên vụ 2017 - 2018 sẽ giảm mạnh sau vụ arabica bội thu của năm ngoái với 42 triệu bao. Ngân hàng dự báo, sản lượng arabica sẽ giảm xuống còn 36,7 triệu bao và giá theo đó sẽ tăng mạnh hơn.

Kết quả là, chênh lệch giá arabica và robusta tại thị trường Brazil sẽ nới rộng trở lại, Rabobank nhận định. Trong năm 2016, chênh lệch giá giữa hai loại cà phê này giảm mạnh vì sản lượng robusta giảm mạnh trong khi nguồn cung arabica lại rất dồi dào.

Ngược lại, chênh lệch giá giữa hợp đồng arabica giao ngay và kỳ hạn sẽ thu hẹp sau khi giảm mạnh trong năm ngoái, ông Mera dự báo.