Tương lai nào cho ô tô điện tại Việt Nam?

10 mẫu ô tô điện tốt nhất năm 2018

'Lexus RX giá rẻ' giá 1,38 tỷ đồng tại Malaysia

Hyundai Santa Fe 2019 mới chính thức: lột xác hoàn toàn, sẽ có bản 8 chỗ

Frost & Sullivan, một công ty tư vấn chiến lược có trụ sở tại Mỹ, vừa thực hiện nghiên cứu "Tương lai của xe điện tại Đông Nam Á" tại 6 quốc gia, bao gồm Singapore, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Phillipines. Kết quả được phân tích dựa trên 1.800 phản hồi từ khảo sát trực tuyến và phỏng vấn trực tiếp cho thấy Việt Nam là một thị trường xe điện tiềm năng.

Tiềm năng xe điện tại Việt Nam

Bản nghiên cứu cho thấy, 1/3 người tiêu dùng được khảo sát ở Đông Nam Á cân nhắc đến xe điện khi đổi xe mới, đạt tỷ lệ 37%.

Cân nhắc đến xe điện nhiều nhất là khách hàng tại Phillipines với tỷ lệ 47%, và Singapore với 23%. Việt Nam đứng ngay phía trên Singapore với 33%.

33% người Việt nghĩ đến xe điện khi mua xe mới theo nghiên cứu của Frost & Sullivan.

Đại diện phía Frost & Sullivan giải thích, rất nhiều người hoài nghi về con số khảo sát mà công ty đưa ra, nhưng trên thực tế, đây là con số thực, có nghĩa là người dùng nghĩ đến, chứ không phải chắc chắn mua.

Bên cạnh đó, hai phần ba người tiêu dùng tại khu vực này chọn tiêu chuẩn an toàn là yếu tố quan trọng nhất khi mua xe điện, tiếp đến là sự thuận tiện của việc sạc điện cho xe. Yếu tố chi phí kém quan trọng hơn, khách hàng sẵn sàng trả cao hơn đến 50% để mua xe điện thay vì một chiếc xe hơi thông thường khi so sánh trong cùng phân khúc.

Tuy nhiên, việc giảm giá sẽ giúp khuyến khích người tiêu dùng chấp nhận xe điện, có đến 3/4 người được khảo sát sẵn sàng chuyển từ xe hơi thông thường sang xe điện nếu được miễn thuế. Các yếu tố khác có thể khiến người tiêu dùng chuyển sang mua xe điện như lắp đặt các trạm sạc tại khu chung cư (70%), dành làn đường ưu tiên cho xe điện (56%) và đỗ xe miễn phí (53%).

Tesla Model X tại Việt Nam. Ảnh: Dương Vũ Mạnh.

Trả lời Zing.vn, ông Trudy Harris, Quản lý truyền thông sản phẩm khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Nissan cho biết: "Sự thành công của xe điện phụ thuộc vào sự hợp tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan khác. Nó không chỉ bao gồm cơ sở hạ tầng, mà còn ưu đãi thuế và hỗ trợ cho người dùng để xe điện thực sự cất cánh ở châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng".

Ông nói thêm: "Tôi nhận thấy Việt Nam có dân số trẻ và sự kết nối mạnh mẽ với Internet, lượng người sử dụng Internet qua điện thoại thông minh rất cao. Khảo sát của Frost & Sullivan cho thấy sự hứng thú với công nghệ xe điện của người Việt vượt qua những hạn chế như giá thành, hay e ngại về tính an toàn".

Nissan từng trưng bày chiếc Leaf tại triển lãm Vietnam Motor Show 2014. Ảnh: Tuấn Anh.

Ông Nicholas Thomas, Giám đốc kinh doanh xe điện toàn cầu của Nissan cũng đánh giá Việt Nam là thị trường quan trọng và cho biết đang đẩy mạnh quá trình giới thiệu Nissan Leaf tại Việt Nam càng sớm càng tốt.

Bài học từ các nước trong khu vực

Ưu đãi thường thấy vẫn là ưu đãi thuế. Thái Lan hiện dẫn đầu cuộc đua xe điện tại Đông Nam Á. Để phát triển, quốc gia này có nhiều ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất xe điện. Các doanh nghiệp sản xuất xe điện trong nước được miễn thuế doanh nghiệp trong 8 năm. Thời gian miễn thuế cũng sẽ được nâng lên 10 năm và 6 năm nếu các bộ phận chính như pin và động cơ được sản xuất trong nước. Máy móc dùng để sản xuất loại phương tiện này sẽ được miễn thuế nhập khẩu.

Ông Yossapong Laoonual, Chủ tịch Hiệp hội xe điện Thái Lan cho biết: "Về hỗ trợ người tiêu dùng, dù chưa chính thức, chúng tôi đang thảo luận kế hoạch giảm thuế thu nhập cá nhân để khuyến khích sử dụng xe điện".

Indonesia công bố kế hoạch ngừng bán xe sử dụng xăng và dầu diesel vào năm 2040. Quốc gia này khuyến khích xây dựng nhà máy, thiết kế, nghiên cứu và phát triển xe điện trong nước. Bên cạnh việc hỗ trợ thuế, các doanh nghiệp trong lĩnh vực được hoàn thuế 300% nếu nghiên cứu và phát triển, và 200% hoàn thuế cho các công ty đào tạo nhân lực cho ngành này. Bên cạnh đó, Indonesia còn thỏa thuận thương mại với các nước và doanh nghiệp xe điện.

Indonesia đánh thuế dựa trên động cơ hoặc số chỗ ngồi của xe, và sắp tới bổ sung ưu đãi cho xe có mức xả thải thấp. Indonesisa còn tính toán đến việc giảm giá cho xe điện, bởi giá của loại phương tiện này đang cao hơn xe thông thường 30-50%.

Giải pháp giảm thuế nhập khẩu cho xe điện và xây dựng thêm các trạm sạc cũng đã được tính toán đến.

Ở Philippines, Thượng viện đang xem xét dự luật miễn thuế tiêu thụ đặc biệt với các hoạt động kinh doanh xe điện sử dụng pin hoặc xe hybrid. Ngoài ra, thuế cũng được miễn với những loại xe hybrid sử dụng pin với phạm vi hoạt động tối thiểu là 30 km cho mỗi lần sạc điện.

Làm sao để người tiêu dùng hứng thú với xe điện?

Theo Nissan, để đẩy nhanh quá trình điện khí hóa, vấn đề đầu tiên là người tiêu dùng. Thiết kế đẹp và công nghệ tốt sẽ khiến người tiêu dùng hứng thú hơn. Việc sử dụng xe điện giúp tiết kiệm chi phí vận hành, nhưng trong ngắn hạn còn cần nhiều sự hỗ trợ từ các bên, cùng với việc nỗ lực giảm giá pin, từ đó giảm giá xe.

"Trong vòng 5-7 năm tới, giá thành pin sẽ giảm, kéo theo giá xe điện giảm xuống, tạo điều kiện tốt để cạnh tranh với xe xăng dầu truyền thống", ông Nicholas Thomas, Giám đốc kinh doanh xe điện toàn cầu của Nissan nói. "Để ngành này thực sự cất cánh, chúng tôi vẫn cần những hỗ trợ như trợ giá, ưu đãi, hình thức có thể khác biệt với từng quốc gia, nhưng mục tiêu chung là giảm giá xe".

Sự hỗ trợ về thuế sẽ giúp xe điện giảm giá thành.

Khi xe giá xe điện giảm, doanh số sẽ tăng, tạo tiền đề để các doanh nghiệp tăng sản lượng sản xuất, dẫn đến giá bán càng có cơ sở giảm thêm.

Dù xe điện có tiềm năng tăng trưởng đáng kể, những rào cản trong việc chấp nhận các công nghệ này vẫn là vấn đề chung của các nước trong khu vực. Điều người tiêu dùng lo lắng nhiều nhất, ảnh hưởng đến quyết định mua xe điện là lo sợ hết năng lượng trong lúc vận hành.

Để giải quyết, các hãng đang nâng dần quãng đường mà xe có thể di chuyển bằng cách tối ưu sử dụng năng lượng điện và tăng mật độ năng lượng trong bộ pin. Bên cạnh đó là giải pháp về trạm sạc ở mỗi quốc gia.

Về vấn đề trạm sạc, ông Yossapong Laoonual, Chủ tịch Hiệp hội xe điện Thái Lan nhìn nhận xe điện và trạm sạc là 2 yếu tố phát triển song song, không nhất thiết phải tuần tự. Hiện quốc gia này có đến 200 trạm sạc dù chỉ có 100 xe điện lưu hành.

Một doanh nghiệp lớn niêm yết trên sàn chứng khoán ở Thái Lan đã công bố muốn lắp đặt 1.000 trạm sạc tại đây. "Họ tuyên bố cứ mỗi 5km sẽ có 1 trạm và quan trọng hơn, không chỉ có một doanh nghiệp mà có đến 2-3 đơn vị lớn muốn làm điều này, chứng tỏ đó là cơ hội cho khối tư nhân", ông nói thêm.

Đồng quan điểm về cách phát triển song song giữa trạm sạc và xe điện, Chủ tịch Hiệp hội xe điện Philippines tin rằng tương lai các doanh nghiệp trong lĩnh vực sẽ xây thêm các trạm sạc điện, vì khi người tiêu dùng cho nhu cầu thì họ sẽ làm.