Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP: Nhiều hạn chế trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước
Thông báo một số kết quả chủ yếu của cuộc kiểm toán, KTNN ghi nhận, các đơn vị được kiểm toán thuộc Tổng Công ty đã quản lý, sử dụng tài sản, vốn nhà nước, đất đai theo quy định pháp luật; thoái vốn có hiệu quả; hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đảm bảo khả năng thanh toán, bảo toàn và phát triển được nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản đầu tư tài chính ra ngoài DN hầu hết đều có lợi nhuận.
Bên cạnh đó, KTNN cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập cần khắc phục trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước của Tổng Công ty.
 |
| Một góc sân đậu Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất. Ảnh: thoibaotaichinhvietnam.vn |
Qua kết quả kiểm toán, KTNN kiến nghị Tổng Công ty và các đơn vị được kiểm toán thực hiện nộp NSNN và Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN các khoản do KTNN xác định tăng thêm là 1.753 tỷ đồng (số liệu được làm tròn). Đặc biệt, theo KTNN, việc trích khấu hao tài sản khi chuyển sang công ty cổ phần theo thời gian tối thiểu tuy phù hợp với khung thời gian quy định tại Thông tư 45/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, song điều này đã làm giảm lợi nhuận giai đoạn công ty nhà nước, giảm giá trị tài sản cố định bàn giao cho công ty cổ phần với số tiền lớn. Chỉ tính trên các tài sản có nguyên giá từ 10 tỷ đồng trở lên, chênh lệch mức khấu hao đơn vị đã trích cao hơn so với mức trích khấu hao theo thời gian tối đa là 1.329 tỷ đồng, so với mức khấu hao theo thời gian trung bình là 872 tỷ đồng.
Cũng theo kết quả kiểm toán, việc phân loại tài sản thuộc khu bay bàn giao cho Nhà nước và tài sản tại Công ty mẹ chưa phù hợp, KTNN đã điều chỉnh giảm giá trị tài sản thuộc khu bay bàn giao cho Nhà nước số tiền hơn 110 tỷ đồng. Xác định loại tài sản đối với hệ thống cung cấp nhiên liệu cho máy bay thuộc dự án Nhà ga hành khách T2 Nội Bài cũng chưa phù hợp, dẫn đến áp dụng khung thời gian khấu hao chưa phù hợp, sau khi KTNN xác định lại đã xác định giảm số khấu hao 274 tỷ đồng so với đơn vị đã trích từ khi sử dụng (Công ty mẹ).
Đối với những nội dung đã ngoại trừ khi xác nhận số liệu báo cáo tài chính hợp nhất của Tổng Công ty, KTNN cũng nêu lên một số vấn đề ảnh hưởng đến chỉ tiêu nguyên giá và giá trị hao mòn tài sản cố định hữu hình, giá trị tài sản khu bay bàn giao cho Nhà nước, chi phí trả trước dài hạn từ ngày 31/3/2016 đến ngày 31/12/2016, chi phí khấu hao tài sản cố định hữu hình năm 2016.
Cụ thể, toàn bộ chi phí đền bù giải phóng mặt bằng dự án Xây dựng nhà ga hành khách T2 cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Nội Bài theo phương án 632,6 tỷ đồng được Công ty mẹ hạch toán vào nguyên giá tài sản cố định hữu hình Nhà ga hành khách T2 Cảng HKQT Nội Bài, không ghi nhận là chi phí trả trước dài hạn để phân bổ; số đã trích khấu hao đến ngày 31/12/2016 là 60,1 tỷ đồng.
KTNN không điều chỉnh giảm nguyên giá tài sản cố định và giá trị hao mòn lũy kế để ghi nhận chi phí trả trước dài hạn cũng như không hủy bút toán ghi nhận chi phí đền bù 632,6 tỷ đồng, do theo giải trình của Công ty mẹ, đơn vị đang ứng trước cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Sóc Sơn 239,9 tỷ đồng và chưa được NSNN thanh toán.
Số tiền 387,8 tỷ đồng mà ngân sách trung ương chuyển cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Sóc Sơn để chi đền bù giải phóng mặt bằng, đơn vị đã hạch toán nhận vốn đầu tư xây dựng cơ bản do Nhà nước cấp (trong đó hạch toán nhận vốn trước thời điểm xác định giá trị DN để cổ phần hóa là 374,8 tỷ đồng), do đó đơn vị sẽ kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết số tiền chi đền bù đơn vị đã ứng trước 239,9 tỷ đồng và số tiền đơn vị đã hạch toán nhận vốn do Nhà nước cấp 387,8 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, sau khi KTNN xử lý ghi nợ phải thu 194,1 tỷ đồng cho phần diện tích không giao cho Công ty mẹ sử dụng, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng để đầu tư dự án Đường hạ cất cánh, đường lăn và sân đỗ máy bay Cảng HKQT Phú Quốc còn lại là 132 tỷ đồng đang tính vào nguyên giá tài sản cố định hữu hình là đường lăn, đường hạ cất cánh (tài sản thuộc khu bay bàn giao cho Nhà nước) 124,7 tỷ đồng; tính vào nguyên giá nhà ga và sân đỗ máy bay là 7,2 tỷ đồng; đã trích khấu hao với thời gian 5 năm số tiền 90,4 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo quy định tại Thông tư số 45/2013/TT-BTC ngày 25/4/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định thì chi phí đền bù giải phóng mặt bằng đất giao không thu tiền sử dụng đất, đất thuê trả tiền thuê hằng năm phải ghi nhận là chi phí trả trước dài hạn để phân bổ. KTNN không điều chỉnh giảm do khu đất này chưa có quyết định giao đất không thu tiền sử dụng đất, chưa có hợp đồng thuê đất nên không xác định được thời hạn giao đất, thuê đất để phân bổ chi phí đền bù.
Từ nội dung trên, KTNN kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải khi tổ chức quyết toán tài chính, xác định giá trị phần vốn nhà nước tại thời điểm chuyển sang công ty cổ phần của Công ty mẹ, cần xem xét lại việc ghi nhận nguyên giá tài sản cố định hữu hình 632,6 tỷ đồng và trích khấu hao đền bù giải phóng mặt bằng dự án Xây dựng nhà ga hành khách T2 Cảng HKQT Nội Bài không đúng quy định; xác định thời gian phân bổ chi phí đền bù giải phóng mặt bằng tại dự án Cảng HKQT Phú Quốc theo quy định.
Việc xem xét, xử lý các vấn đề này nhằm ghi nhận đúng loại tài sản, xác định đúng chi phí được tính vào chi phí kinh doanh đến ngày 31/3/2016, chi phí còn lại bàn giao cho Nhà nước khi bàn giao tài sản khu bay, xác định đúng giá trị thực tế phần vốn nhà nước tại thời điểm chuyển sang công ty cổ phần.
KTNN cũng kiến nghị Bộ Tài chính xem xét để có ý kiến xử lý trường hợp trích khấu hao đối với tài sản tăng thêm trong giai đoạn từ thời điểm xác định giá trị DN đến giai đoạn chuyển sang công ty cổ phần tại Tổng Công ty; đồng thời xem xét, ban hành quy định về trích khấu hao tài sản cố định hình thành trong giai đoạn này để đảm bảo lợi ích của Nhà nước khi cổ phần hóa.
KTNN kiến nghị Tổng Công ty nộp và chỉ đạo người đại diện phần vốn tại các công ty con và các công ty liên kết được kiểm toán thực hiện nộp NSNN và Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN các khoản do KTNN xác định tăng thêm hơn 1.753 tỷ đồng. Trong đó, các khoản tăng thu cụ thể gồm: Thuế Giá trị gia tăng 805 triệu đồng; Thuế Thu nhập DN 95,1 tỷ đồng; tiền thuê đất 5,4 tỷ đồng; lợi nhuận sau phân phối 128 tỷ đồng; tiền chênh lệch thu - chi của hoạt động khu bay 600 tỷ đồng; đồng thời, nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN 923,8 tỷ đồng.
Kết quả kiểm toán cũng chỉ ra, Công ty mẹ chưa thực hiện nộp 759 tỷ đồng các khoản thu từ cổ phần hóa Công ty mẹ về Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN. Qua kiểm toán, KTNN điều chỉnh việc phân loại giữa tài sản giao Công ty mẹ và tài sản thuộc khu bay bàn giao cho Nhà nước, điều chỉnh tăng lợi nhuận giai đoạn công ty nhà nước dẫn đến tăng thêm số phải nộp về Quỹ hỗ trợ sắp xếp DN 165 tỷ đồng (Công ty mẹ).
Đến thời điểm kết thúc kiểm toán (02/6/2017) do chưa có cơ chế quản lý, khai thác tài sản thuộc khu bay nên Công ty mẹ tiếp tục quản lý, khai thác cho hoạt động phục vụ ngành hàng không. Theo Báo cáo tài chính của Công ty mẹ cho niên độ từ ngày 01/4/2016 đến ngày 31/12/2016 được lập vào ngày 06/6/2017, doanh thu và chi phí liên quan đến hoạt động tại khu bay được tách riêng và chênh lệch doanh thu lớn hơn chi phí của khu bay là 600 tỷ đồng, hiện đơn vị đang quản lý nguồn thu này.
KTNN kiến nghị nộp khoản tiền này vào NSNN đồng thời kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng cơ chế quản lý, khai thác đối với tài sản, hạ tầng thuộc khu bay không tính vào giá trị DN để cổ phần hóa (Tổng Công ty đang quản lý, khai thác) để trình Thủ tướng Chính phủ quyết định.
