Tiền dự trữ (Reserves) là gì? Phân loại tiền dự trữ

Hình minh họa

Tiền dự trữ (Reserves)

Định nghĩa

Tiền dự trữ trong tiếng Anh là Reserves. Tiền dự trữ là các đồng tiền mặt do ngân hàng trung ương phát hành đang được lưu giữ trong hệ thống ngân hàng.

Bản chất

- Các khoản tiền dự trữ là tài sản của ngân hàng thương mại, nhưng lại là khoản nợ của ngân hàng trung ương.

- Các ngân hàng thương mại có thể yêu cầu thanh toán chúng bất cứ lúc nào và ngân hàng trung ương buộc phải thực hiện các trách nhiệm nợ của mình bằng cách thanh toán các giấy bạc của ngân hàng trung ương.

- Tiền dự trữ được tăng thêm tại các ngân hàng thương mại là cơ sở để ngân hàng thương mại tạo ra tiền gửi séc.

Phân loại tiền dự trữ

Có hai loại tiền dự trữ trong hệ thống ngân hàng

- Một là, tiền dự trữ bắt buộc.

+ Đây là loại tiền dự trữ mà ngân hàng trung ương yêu cầu các ngân hàng thương mại phải lưu giữ lại.

+ Tiền dự trữ bắt buộc được thực hiện theo luật và được xác định bằng một tỉ lệ nhất định trên tổng số tiền gửi của khách hàng tại các ngân hàng thương mại (chỉ các loại tiền gửi mà ngân hàng trung ương yêu cầu phải dự trữ bắt buộc - thường là các khoản tiền gửi không kì hạn)

Ví dụ, ngân hàng trung ương đòi hỏi rằng mỗi đồng tiền được gửi tại ngân hàng thương mại (loại phải dự trữ bắt buộc) phải có một khoản tiền là 10 xu chẳng hạn phải lưu giữ lại.

Phần tỉ lệ này giả sử là 10% được coi là tỉ lệ dự trữ bắt buộc.

- Hai là tiền dự trữ vượt mức.

+ Đây là loại tiền dự trữ vượt trên mức qui định của ngân hàng trung ương yêu cầu về dự trữ bắt buộc. Loại tiền dự trữ này nhằm đảm bảo khả năng thanh khoản của các ngân hàng thương mại, bảo đảm chi trả thường xuyên cho các khách hàng của ngân hàng thương mại.

+ Tiền dự trữ vượt mức của các ngân hàng thương mại thường do các ngân hàng thương mại tự quyết định mà không có tính bắt buộc của ngân hàng trung ương.

+ Các ngân hàng thương mại luôn phải duy trì tiền dự trữ vượt mức ở mức độ hợp lí. Sự hợp lí của dự trữ vượt mức để tránh hai hiện tượng tiêu cực có thể xảy ra đối với ngân hàng thương mại: Nếu duy trì tiền dự trữ vượt mức ít thì có thể gặp rủi ro về khả năng thanh khoản, hoặc nếu duy trì tiền dự trữ vượt mức quá lớn thì có thể làm giảm lợi nhuận của ngân hàng do giảm các khoản cho vay và đầu tư.

+ Tiền dự trữ vượt mức của các ngân hàng thương mại bao gồm:

• Tiền mặt được lưu giữ tại các ngân hàng thương mại để giao dịch hàng ngày với khách hàng (thường được gọi là tiền két, bởi nó thường được để trong két sắt của các ngân hàng thương mại).

• Tiền gửi thanh toán của ngân hàng thương mại tại ngân hàng trung ương nhằm làm phương tiện thanh toán của các khách hàng qua ngân hàng trung ương.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Lí thuyết Tài chính tiền tệ, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân)