Thanh tra Chính phủ công bố loạt sai phạm của Vietcombank

Về thẩm định, phê duyệt cho vay, một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, pháp lý dự án không đầy đủ; thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác; báo cáo thẩm định chưa phân tích và đánh giá khả năng trả nợ, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn; thẩm định xác định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác…

Về giải ngân vốn vay, một số hồ sơ tín dụng giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt; chứng từ giải ngân không đầy đủ; giải ngân cho vay mới trả khoản vay cũ hoặc trả lãi vay; có trường hợp giải ngân không kiểm tra, kiểm soát các hóa đơn chứng từ (kiểm tra bản gốc của hóa đơn bán hàng), dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hóa đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng…

Về kiểm tra sử dụng vốn vay, một số hồ sơ tín dụng các chi nhánh thực hiện kiểm tra không đầy đủ theo quy định; nội dung kiểm tra sơ sài, chung chung, chưa đầy đủ, chưa kiểm tra cụ thể về sổ sách kế toán, chưa đề cập đến các thông tin về tình hình kinh doanh, đánh giá dòng tiền giải ngân dẫn đến Vietcombank không kiểm soát được việc sử dụng vốn vay và khả năng trả nợ của khách hàng.

Về tài sản đảm bảo, một số hồ sơ tín dụng nhận thế chấp tài sản đảm bảo (TSĐB) không đủ điều kiện theo quy định; việc định giá lại TSĐB chưa theo quy định; hợp đồng thế chấp tài sản không có công chứng; không lưu hồ sơ TSBĐ theo quy định; TSBĐ chưa được mua bảo hiểm đầy đủ; TSBĐ không đủ tỷ lệ theo cam kết trong hợp đồng tín dụng; không ký lại hợp đồng thế chấp khi đã hết hiệu lực…

Về phân loại nợ, một số hồ sơ tín dụng Vietcombank thực hiện xếp hạng khách hàng, phân loại nợ và cơ cấu nợ chưa đúng quy định tại Quyết định 780/QĐ-NHNN và công văn 2506/NHNN-CSTT.

Về xử lý rủi ro, một số hồ sơ xử lý rủi ro có nguyên nhân từ việc khi cho vay Vietcombank đã vi phạm các quy định của hoạt động tín dụng. Sau khi xử lý rủi ro, Vietcombank chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp để thu hồi nợ (như là phát mại tài sản hay bán nợ…).

Trong hoạt động mua bán nợ, Thanh tra Chính phủ kết luận, Vietcombank ban hành quyết định hướng dẫn mua bán nợ không rõ ràng, không cụ thể khiến quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước.

VAMC ủy quyền cho Vietcombank bán các khoản nợ theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với khách hàng khi chưa thực hiện bán nợ theo hình thức đấu giá là chưa đúng với quy định của Thông tư 14/2015/TT-NHNN; đồng thời VAMC tham mưu cho NHNN ban hành Văn bản 8666/NHNN-TTGSNH ngày 21/11/2014 không đúng.

Vietcombank còn có vi phạm trong đầu tư tài chính như việc góp vốn mua cổ phần của Vietcombank chưa hoàn toàn phù hợp với Luật các TCTD và Thông tư 36/2014/TT-NHNN.

Vietcombank có cổ phần tại Gentraco (từ tháng 7/2006 - 10/2014) và MBBank từ năm 1994, nhưng doanh nghiệp lại là cổ đông hoặc công ty con của TCTD là cổ đông của Vietcombank (Gentraco Tháng 7/2010, VCBS tháng 7/2006, MBS tháng 12/2013) là chưa đúng quy định của Luật các TCTD.

Vietcombank chậm thoái vốn tại những doanh nghiệp ngoài ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả.

Hiệu quả đầu tư chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014 - 2015. Giá trị đầu tư tăng năm 2014 là 5.170,5 tỷ đồng, năm 2015 là 5.375,6 tỷ đồng, nhưng thu nhập cổ tức lại giảm năm 2014 là 438 tỷ đồng (tương đương 8,48%), đến 2015 còn 265,8 tỷ đồng (4,94%).

Việc mua sắm tài sản của Ngân hàng chưa thực hiện đúng quy trình và nội dung đầu tư, liên quan đến 2 gói thầu công nghệ thông tin. Trong đó, các yêu cầu an toàn, bảo mật; năng lực của cán bộ thực hiện dự án chưa đáp ứng yêu cầu, trình độ chuyên môn…; chưa kiểm soát chặt đối với nhà thầu dẫn đến ngay sau khi trúng thầu và hợp đồng được ký kết, các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà Vietcombank không nắm được.

Đến thời điểm thanh tra, gói thầu “mua sắm giải pháp Flash caching cho hệ thống máy chủ” chưa hoàn thành và đi vào sử dụng.

Thanh tra Chính phủ yêu cầu Vietcombank cấm 2 công ty là CTCP Công nghệ Thông tin và Truyền thông - Tecapro và CTCP Thông tin Tiên tiến Tinh hoa (nay là CTCP Auraca) không được tham gia đấu thầu đối với các dự án, dự toán mua sắm trong toàn hệ thống Vietcombank.

Kiện nghị của Thanh tra Chính phủ về xử lý sai phạm của Vietcombank

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Thống đốc NHNN kiểm điểm các đơn vị, cá nhân có vi phạm nêu trong kết luận; yêu cầu thống đốc sớm đề xuất Chính phủ những giải pháp xử lý nợ xấu của ngân hàng thương mại nói chung và các khoản nợ VAMC đã mua của các TCTD nói riêng, theo hướng tách bạch rõ việc bán nợ và bán tài sản để thu nợ.

Thanh tra kiến nghị NHNN kiểm điểm đối với các cá nhân của VAMC, Vietcombank có vi phạm trong kết luận; chỉ đạo Chủ tịch hội đồng thành viên VAMC kiểm điểm rút kinh nghiệm trong việc ủy quyền, giám sát Vietcombank bán nợ.

Đối với hồ sơ bán nợ, Thanh tra Chính phủ chưa có điều kiện kiểm tra việc cấp tín dụng các hồ sơ này. Tuy nhiên qua tổng hợp kết quả tự kiểm tra của Vietcombank và các cơ quan cho thấy, Vietcombank có vi phạm trong cấp tín dụng đối với các hồ sơ bán nợ, cần phải được làm rõ trách nhiệm để xử lý.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Vietcombank tiến hành kiểm điểm, đánh giá trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân; đồng thời đề xuất hoặc áp dụng ngay các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục, xử lý những yếu kém, khuyết điểm, vi phạm.