Pháp lý phải rành mạch khi 'cắt' margin

Nhiều doanh nghiệp bị cắt margin do vi phạm về thuế trong thời gian gần đây

Ông Phạm Ðình Hùng, nhà đầu tư tại Hà Nội cho rằng, DN quyết toán thuế sai cần phạt DN, chứ không nên mang lỗi của DN ra làm liên lụy đến nhà đầu tư đại chúng.

Cũng theo ông Hùng, việc quyết toán thuế của DN nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà đầu tư đại chúng, trong khi quy định pháp lý lại quá chặt, tạo tâm lý lo lắng cho nhà đầu tư. “Ðây là điểm cần sớm sửa đổi để hoạt động giao dịch trên sàn được công bằng và chuẩn mực”, ông Hùng nói.

Về quy định pháp lý, ngày 25/01/2017, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) ban hành Quyết định số 87/QÐ-UBCK về việc ban hành Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ chứng khoán (margin). Quyết định có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/4/2017, trong đó có quy định, chứng khoán không đủ tiêu chuẩn giao dịch ký quỹ (margin), khi công ty niêm yết nhận được kết luận của cơ quan thuế về công ty vi phạm pháp luật thuế.

Bất cập bắt đầu rõ nét khi Sở GDCK TP. HCM công bố danh sách các cổ phiếu không được margin mới đây có đến 9 mã cùng một lý do: DN vi phạm pháp luật thuế. Trong các mã này, có những DN lớn, đóng thuế hàng chục, hàng trăm tỷ đồng/năm như TRA, TDH, VDS...

Thực tế này khiến nhiều DN chia sẻ bức xúc rằng, khoản thuế họ đóng lớn không được ghi nhận, nhưng chỉ sai sót nhỏ vài chục triệu, vài trăm triệu khi quyết toán với Cơ quan thuế, thì DN bị “bêu tên” và cổ phiếu bị dừng margin trên sàn.

Trước thời điểm TRA, TDH, VDS… bị dừng margin vì vi phạm thuế, Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cũng đã bị Cục thuế TP.HCM ra quyết định xử phạt vi phạm quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp, với số tiền phải nộp vào ngân sách hơn 296,8 triệu đồng. Vi phạm của SSI công bố hồi tháng 3/2017, trong khi Quyết định 87/UBCK có hiệu lực từ 1/4/2017, nên cổ phiếu SSI không bị “cắt” margin. Năm 2016, số thuế thu nhập DN này đã nộp khoảng 200 tỷ đồng.

Vi phạm quy định về thuế là lỗi khó tránh với doanh nghiệp khi pháp luật về thuế thường xuyên thay đổi, đồng thời không ít quy định có sự hiểu khác nhau giữa doanh nghiệp và cơ quan thuế. Ðó là chưa kể, việc cơ quan thuế tăng cường cơ chế hậu kiểm, tuy tạo thông thoáng cho doanh nghiệp, nhưng cũng khiến các doanh nghiệp đối mặt với rủi ro bị phạt thuế nếu mắc lỗi trong quá trình tự quyết toán của mình.

Phía Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, quy định như trên là nhằm góp phần bảo vệ nhà đầu tư trước những trường hợp doanh nghiệp cố tình gian lận thuế, khiến tác động xấu đến sức khỏe tài chính doanh nghiệp

. Tuy nhiên, Quyết định 87 đã không lọc ra những lỗi do vô tình, không thống nhất cách hiểu quy định giữa doanh nghiệp và cơ quan thuế hay khi mức phạt thuế không đáng kể…, khiến nhiều cổ phiếu bị cắt margin không hợp lý. Việc phải đợi ít nhất sau 6 tháng kể từ khi hoàn tất nộp phạt, cổ phiếu của doanh nghiệp vi phạm mới được đưa trở lại danh sách được cấp margin trở lại, cũng là một điểm rườm rà, gây khó cho DN và nhà đầu tư.

Một số doanh nghiệp và nhà đầu tư cho rằng, họ không có cách gì phòng vệ rủi ro pháp lý này được, vì dù có làm chuẩn đến bao nhiêu, cũng không dám chắc hoàn toàn đúng ý cơ quan thuế. Bất cập này đã được một số thành viên thị trường phản ánh lên UBCK và thị trường chờ đợi UBCK sẽ vào cuộc, sửa nhanh như khi “bắt lỗi” các vi phạm lớn trên thị trường.