Ông Putin phiền lòng vì NATO sắp lớn mạnh hơn, vậy Nga có thể đáp trả thế nào?

Moscow thề sẽ trả đũa

Ngay sau khi Phần Lan và Thụy Điển tuyên bố ý định gia nhập NATO, Moscow đã bày tỏ thái độ phẫn nộ trước sự bành trướng tiềm tàng của liên minh quân sự lớn nhất hành tinh, cũng là đối thủ lâu nay của Nga.

Ngày 16/5, Tổng thống Putin khẳng định Nga sẽ đáp trả nếu NATO triển khai cơ sở hạ tầng quân sự trên lãnh thổ của Phần Lan hoặc Thụy Điển. Trong tuyên bố, ông nhấn mạnh: “Việc NATO mở rộng cơ sở hạ tầng quân sự tại các vùng lãnh thổ này chắc chắn sẽ kích hoạt phản ứng từ Nga”.

Cùng ngày, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov đã đưa ra một tuyên bố khác, khẳng định việc Thụy Điển và Phần Lan đề nghị gia nhập NATO là “một sai lầm nghiêm trọng với hậu quả sâu rộng”, Interfax đưa tin.

Thứ trưởng Ryabkov nhắn nhủ hai nước châu Âu không nên ảo tưởng rằng Nga sẽ ngồi im trước quyết định của họ. Chia sẻ với phóng viên tại Moscow, ông bày tỏ: “An ninh của Thụy Điển cũng như Phần Lan sẽ không được củng cố nhờ quyết định tham gia NATO. Điều đó là khá rõ ràng với chúng tôi”.

“Nga sẽ bảo vệ an ninh của mình dưới hình thức nào là một câu hỏi khác. Trên thực tế, phản ứng của chúng tôi sẽ phụ thuộc vào kết quả xin gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan”, ông Ryabkov nói thêm.

Trong những năm gần đây, khi quan hệ giữa Nga và phương Tây ngày càng xấu đi, ông Putin đã nhiều lần lên tiếng chỉ trích NATO và khẳng định bản sắc dân tộc cũng như vị thế địa chính trị của Nga đối lập hoàn toàn với liên minh quân sự lớn nhất thế giới.

Trước cuộc tấn công vào nước láng giềng Ukraine, Moscow đã đưa ra một danh sách các yêu cầu đối với phương Tây, trong đó bao việc Ukraine sẽ không bao giờ được phép bước chân vào NATO. Song, phương Tây đã từ chối.

Phần Lan và Thụy Điển vẫn chưa chính thức trở thành thành viên của NATO vì bất kỳ quyết định nào đều cần sự chấp thuận của toàn bộ 30 thành viên và quốc hội của họ. Riêng Thổ Nhĩ Kỳ đã lên tiếng phản đối.

Tuy nhiên, giới chuyên gia dự đoán những trở ngại trên chặng đường gia nhập NATO của hai nước trên sẽ sớm được giải quyết. Giờ đây, các chuyên gia đang suy tính “các bước trả đũa” mà ông Putin có thể thực hiện.

Dưới đây là ba kịch bản mà CNBC đã tổng hợp:

Tiếp tục khiêu khích NATO

Trong nhiều năm qua, Nga đã liên tục thực hiện các cuộc xâm nhập mang tính khiêu khích gần hoặc vào không phận của các nước đồng minh NATO. Các động thái này dường như đã gia tăng tần suất trong vài năm gần đây.

Trong bối cảnh Thụy Điển và Phần Lan đã ngỏ ý gia nhập NATO, các chuyên gia tin rằng liên minh nên chuẩn bị sẵn sàng trước những hành động khiêu khích mới từ Moscow.

Trung tướng Ben Hodges, cựu tướng chỉ huy của quân đội Mỹ ở châu Âu, cho hay: “Xung đột giữa Nga và NATO đã làm thay đổi môi trường an ninh của toàn bộ khu vực Biển Baltic và Bắc cực”.

“Tất nhiên, Nga sẽ tiếp tục vi phạm không phận của các nước NATO. Tuy nhiên, chúng ta là một liên minh phòng thủ và chúng ta có thể phản ứng một cách lạnh lùng, chuyên nghiệp. Điều cuối cùng mà người Nga muốn là bị cuốn vào một cuộc chiến với tất cả 30 quốc gia NATO”, ông Hodges nhận định.

“Putin sẽ kêu ca phàn nàn, hoặc đe dọa nhiều thứ nhưng ông ta thực sự không thể làm gì vì hầu hết quân đội của ông ta vẫn đang bị trói chân ở Ukraine. Vì vậy, tôi không thấy bất kỳ mối đe dọa thực sự nào đối với Thụy Điển hoặc Phần Lan”, vị trung tướng tiếp tục.

Chuyện Nga khiêu khích NATO không có gì mới. Năm 2020, các lực lượng không quân NATO trên khắp châu Âu đã hơn 400 lần đánh chặn máy bay không xác định đang tiếp cận không phận của liên minh, mà phần lớn có liên quan tới máy bay quân sự Nga, tuyên bố từ NATO cho thấy.

Theo NATO, các máy bay quân sự của Nga thường không truyền mã bộ phát đáp cho biết vị trí và độ cao của chúng, không lập kế hoạch bay hoặc không liên lạc với kiểm soát viên không lưu, gây ra nguy cơ tiềm ẩn cho các máy bay dân sự.

Tấn công mạng và binh lính

Thụy Điển và Phần Lan đều khẳng định việc gia nhập NATO không phải là một động thái chống lại Nga nhưng cả hai đều thừa nhận rằng quyết định của họ được đưa ra dựa trên cuộc tấn công vô cớ của Moscow vào Ukraine.

Cuối tuần trước, Thủ tướng Magdalena Andersson cho biết bà cảm thấy đạt được tư cách thành viên NATO là điều tốt nhất cho an ninh của Thụy Điển tại thời điểm này, theo CNBC.

Đồng thời, vị nữ thủ tướng còn chia sẻ: “Putin trả đũa như thế nào là tùy ông ta, nhưng chúng tôi dự kiến có thể sẽ có các cuộc tấn công mạng, tấn công hỗn hợp và một số biện pháp khác”.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thụy Điển Ann Lindie thì cho biết trong giai đoạn chuyển tiếp trước khi nước này và Phần Lan trở thành thành viên NATO, căng thẳng nhiều khả năng sẽ leo thang. Bà suy tính rằng “nhiều binh lính Nga sẽ tiến sát biên giới của chúng tôi”.

Chiến tranh năng lượng

Một lĩnh vực tiềm năng để Nga trả đũa và trừng phạt NATO có thể là năng lượng, giới chuyên gia dự đoán.

Nga vẫn giữ một con bài quyền lực trong lĩnh vực năng lượng vì nước này thường chiếm khoảng 40% lượng khí đốt nhập khẩu của Liên minh châu Âu (EU). Mặc dù châu Âu đang tất bật tìm kiếm các nguồn cung thay thế, thì họ nhìn chung vẫn phụ thuộc vào Nga.

Ông Gilles Moec, nhà kinh tế cấp cao tại AXA Investment Managers, cho rằng “hiện có khả năng rất cao là Nga sẽ cắt nguồn cung năng lượng của châu Âu”, dù cho đến nay Moscow hành động rất cầm chừng vì vẫn cần nguồn tài chính từ khí đốt và dầu thô.

Một ngày sau khi Phần Lan tuyên bố theo đuổi tư cách thành viên NATO, Inter RAO - công ty điện thuộc sở hữu của nhà nước Nga, thông báo sẽ ngừng xuất khẩu điện sang Phần Lan với lý do khó nhận được thanh toán. Động thái của RAO được đông đảo công chúng xem là một hành động trả đũa.