Ngành tôm xuất khẩu có nguy cơ 'bỏ trống' thị trường 800 triệu USD

Chế biến tôm đông lạnh xuất khẩu tại Công ty TNHH Thông Thuận (Ninh Thuận). Ảnh: Danh Lam/TTXVN

Theo ông Phạm Văn Đông, Cục trưởng Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mặc dù kim ngạch xuất khẩu tôm liên tục tăng trưởng trong những năm gần đây, tuy nhiên ngành tôm cũng đang gặp không ít bất lợi trong nuôi trồng do tác động của biến đổi khí hậu cũng như tình hình dịch bệnh ở tôm còn chưa kiểm soát triệt để, gây khó khăn cho việc xuất khẩu khi hàng rào kỹ thuật về dịch bệnh, tồn dư hóa chất kháng sinh ngày càng được siết chặt.

Đáng chú ý, hiện đã có 6 thị trường nhập khẩu tôm của Việt Nam là Australia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Arab Saudi, Mexico và Brazil đã có thông báo yêu cầu sản phẩm nhập khẩu phải đạt chứng nhận an toàn dịch bệnh theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới (OIE) hoặc được cơ quan thẩm quyền nước nhập khẩu công nhận là sạch bệnh mới được phép xuất khẩu.

Các thị trường này hiện đang chiếm 25% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành tôm, với giá trị khoảng 800 triệu USD. Do vậy, nếu không thực hiện tốt vấn đề này thì sẽ rất khó xuất khẩu sang các thị trường nói trên.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng cho biết, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm đang rất lo lắng về các quy định liên quan đến chứng nhận an toàn dịch bệnh của các nước nhập khẩu. Đây là một rào cản rất khó thực hiện trong thời gian ngắn.

Với tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún như hiện nay, nếu không có giải pháp đồng độ mang tính quốc gia thì trong thời gian tới sẽ rất khó cho doanh nghiệp xuất khẩu, ông Hòe nói.

Để tháo gỡ những vướng mắc này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai Kế hoạch quốc gia giám sát dịch bệnh trên tôm và cá tra góp phần phục vụ xuất khẩu, giai đoạn 2017-2020. Theo kế hoạch này sẽ lựa chọn doanh nghiệp có chuỗi hoặc liên kết theo chuỗi sản xuất có xuất khẩu sang các thị trường nói trên để tham gia chương trình giám sát.

Mặc dù chương trình có tính chất khá quan trọng trong việc nâng cao chất lượng, uy tín sản phẩm tôm xuất khẩu, tuy nhiên cho đến thời điểm này mới một vài doanh nghiệp tham gia vào chương trình giám sát dịch bệnh này. Ngay cả hội nghị triển khai được tổ chức ngày hôm nay, phía ban tổ chức đã mời hơn 20 doanh nghiệp tham gia, nhưng chỉ có 3 doanh nghiệp đến dự. Trước đó, Cục Thú y cũng đã có văn bản gửi VASEP đề nghị lập danh sách doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang 6 thị trường nói trên, thế nhưng đến nay vẫn chưa nhận được.