Mua bán đất ở các đặc khu kinh tế rất phức tạp và khó kiểm soát

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà vừa có báo cáo về tình hình quản lý Nhà nước về đất đai trên phạm vi cả nước; tình hình quản lý và sử dụng đất tại các địa phương dự kiến thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt (còn gọi là đặc khu kinh tế) gửi đến kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV. Trong báo cáo này, cơ quan quản lý đặc biệt nhấn mạnh tình trạng vi phạm trong sử dụng đất đai trên phạm vi các khu vực dự kiến thành lập đặc khu có diễn biến phức tạp.

Chuyển nhượng đất tràn lan ở Phú Quốc, Vân Đồn, Bắc Vân Phong

Báo cáo của Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu rõ từ khi có thông tin về việc chuẩn bị thành lập 3 đặc khu kinh tế Vân Đồn (huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh), Bắc Vân Phong (huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa) và Phú Quốc (huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang), tình hình chuyển nhượng đất đai ở các địa phương này tăng đáng kể.

Tại huyện Vạn Ninh, năm 2017 có 1.467 trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất với tổng diện tích 258,8 ha và 215 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất. Trong 4 tháng đầu năm 2018, việc chuyển nhượng càng tăng mạnh, với 1.859 trường hợp, diện tích 356 ha và 162 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó chủ yếu là đất rừng sản xuất và đất nuôi trồng thủy sản, đất sản xuất nông nghiệp.

Tình hình chuyển nhượng đất ở các địa phương dự kiến thành lập đặc khu kinh tế tăng lên nhanh chóng thời gian gần đây. Ảnh: Hoàng Hà.

Tại huyện Vân Đồn cũng có 684 trường hợp hộ gia đình, cá nhân chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong năm 2016. Con số này tăng lên 1.625 trường hợp trong năm 2017 và 519 trường hợp trong quý I/2018.

Riêng huyện Phú Quốc, từ ngày 1/1/2017 đến ngày 30/4/2018 có 5 tổ chức nhận chuyển nhượng QSDĐ với tổng diện tích 8,5 ha. Đáng chú ý, đến 12.268 hộ gia đình, cá nhân nhận chuyển nhượng QSDĐ, với tổng diện tích 699,96 ha.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, tình trạng vi phạm sử dụng đất đai trên phạm vi các khu vực dự kiến xây dựng đặc khu diễn ra phức tạp trong thời gian dài. Đặc biệt tại Phú Quốc, việc chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trái phép sang đất phi nông nghiệp, lấn chiếm đất đai (nhất là đất rừng), mua bán trao tay đất không có giấy tờ và san lấp, phân lô, xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp...

Sẽ xử lý người đứng đầu cơ quan quản lý

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thủ tướng và các bộ, ngành đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo chấn chỉnh công tác quản lý và sử dụng đất tại các địa phương dự kiến lên đặc khu kinh tế. Tỉnh ủy và UBND 3 tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Kiên Giang cũng đã thực hiện nhiều biện pháp tăng cường quản lý, xử lý vi phạm.

Cụ thể, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Chỉ thị số 323 về việc thực hiện biện pháp cấp bách để quản lý và ngăn chặn việc giao đất, mua bán, chuyển nhượng và sử dụng đất đai trái pháp luật trên địa bàn huyện Vân Đồn. Ngoài ra, tỉnh này còn ban hành nhiều văn bản chỉ đạo việc tạm dừng việc chuyển mục đích các loại đất trong nhóm đất nông nghiệp sang đất ở; dừng việc tách thửa đất ở của các hộ gia đình, cá nhân.

Còn tình trạng chuyển nhượng "ngầm" ở các đặc khu kinh tế. Ảnh: Hoàng Hà.

UBND tỉnh Quảng Ninh cũng thông báo đến các nhà đầu tư, doanh nghiệp liên quan tạm dừng các bước tiếp theo cho đến khi phương án Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Đồn theo định hướng là đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, được thông qua. Tỉnh này cũng thanh tra toàn diện việc quản lý đất đai ở Vân Đồn, để xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có vi phạm pháp luật đất đai.

Quảng Ninh đã thu hồi 10 dự án chậm tiến độ hoặc vi phạm pháp luật, với trên 350 ha; thu hồi chủ trương đầu tư 13 dự án chưa được giao đất. Trong quý I/2018, tỉnh xử lý 51 trường hợp tự ý san lấp đất lâm nghiệp, nông nghiệp trái phép; dừng làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất của 29 trường hợp; trục xuất ra khỏi địa bàn huyện 13 sàn giao dịch bất động sản không đủ điều kiện hành nghề.

UBND các tỉnh Khánh Hòa và Kiên Giang cũng đã ban hành chỉ thị về tăng cường quản lý đất đai, thanh tra, kiểm tra, giám sát để phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn huyện Vạn Ninh và huyện Phú Quốc.

Tỉnh Kiên Giang cũng đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động đầu tư xây dựng, đất đai, chặt phá và lấn chiếm đất rừng trên địa bàn huyện Phú Quốc, đến nay đoàn kiểm tra đang triển khai, chưa có báo cáo kết quả.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, tình trạng chuyển nhượng đất vẫn đang diễn ra ở các khu vực trên nhưng chưa được phát hiện kịp thời, nhất là tại Bắc Vân Phong và Phú Quốc.

"Nguyên nhân chủ yếu do chưa quyết liệt và kịp thời trong việc ngăn chặn, xử lý không đúng quy định; chưa kịp thời xử lý tình trạng tăng giá đất đột biến, bất thường tại địa phương", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhận định.

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường khẳng định sẽ xử lý nghiêm người đứng đầu của các cơ quan, đơn vị buông lỏng quản lý để xảy ra tình trạng lấn chiếm, chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, giao đất không đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Huyện Vân Đồn có tổng diện tích các loại đất là 58.183 ha, trong đó đất nông nghiệp là 39.196 ha; phi nông nghiệp là 4.648 ha; đất chưa sử dụng là 14.339 ha.

Huyện Vạn Ninh có tổng diện tích các loại đất là 56.184 ha, trong đó đất nông nghiệp là 35.406 ha, đất phi nông nghiệp là 3.494 ha, đất chưa sử dụng là 17.284 ha.

Huyện đảo Phú Quốc có tổng diện tích các loại đất là 58.927 ha, trong đó đất nông nghiệp là 51.098 ha; đất phi nông nghiệp là 6.717 ha; đất chưa sử dụng là 1.112 ha.