Kỷ lục 110.000 doanh nghiệp mới: Chủ yếu đi từ hộ gia đình

Doanh nghiệp thành lập mới. Ảnh: Lao động.

Năm 2016, cả nước có 110.000 doanh nghiệp thành lập mới, đây là con số kỷ lục, lần đầu tiên xuất hiện trong tiến trình cải cách của Việt Nam. Tuy nhiên, chiếm tỷ lệ khá lớn trong số này là các doanh nghiệp đi lên từ hộ kinh doanh cá thể.

Doanh nghiệp chủ yếu đi lên từ hộ gia đình

TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng cho rằng, con số 110.000 doanh nghiệp rất đáng khen, tuy nhiên, đừng quá hô hào thách tích đó. Ông Thiên lo ngại khi 70.000 trong số các doanh nghiệp thành lập mới này đi lên từ hộ gia đình với mục đích kiếm sống là chính.

TS Trần Đình Thiên nêu quan điểm: "Doanh nghiệp mà thành lập để được ưu đãi thuế, để kiếm sống thì hoàn toàn vô nghĩa về chất lượng. Doanh nghiệp phải thành lập với động cơ thiêng liêng để làm giàu, có khả năng cạnh tranh quốc tế".

Vì vậy theo ông, phải tiếp cận doanh nghiệp theo quy mô khác, không thể nhỏ "li ti như cám" được.

Lạc quan hơn, TS Võ Trí Thành cho rằng, con số 110.000 doanh nghiệp phần nào phản ánh kì vọng của thị trường đối với cải cách, đối với sự phát triển sắp tới của kinh tế Việt Nam.

"Bằng nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, cải thiện bộ máy hành chính và tiềm năng kinh tế găn với hội nhập, tất cả những điều đó đã tạo ra kì vọng mới, niềm tin mới. Niềm tin có thể chưa quá sâu, chỉ là bước đầu tin vào khả năng, cơ hội đầu tư kinh doanh. Nhưng theo tôi, đây vẫn là một dấu hiệu tích cực", ông Thành nói.

Vị chuyên gia phân tích thêm, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn như hiện nay, niềm tin và kì vọng càng quan trọng. Người dân sẽ có thêm động lực để đầu tư kinh doanh, phát triển kinh tế.

Tuy rằng tỷ lệ khá lớn trong số các doanh nghiệp đăng ký mới năm 2016 đi từ hộ gia đình sang doanh nghiệp, TS Thành cho rằng vẫn đáng mừng. "Khi người ta đã muốn trở thành doanh nghiệp làm ăn tức là cái tính minh bạch đàng hoàng trong kinh doanh được thể hiện rõ hơn chưa nói đến chí làm ăn lớn tốt hơn. Đây là điểm tốt", ông Thành khẳng định.

Dù vậy, về mặt tổng thể, con số trên chưa phản ánh được chất lượng, khả năng kinh doanh, khả năng cạnh tranh. Ông cho rằng cần phải lưu tâm, bàn bạc thêm về vấn đề này nhưng nhìn chung con số trên vẫn rất tích cực.

Trước những ý kiến tranh cãi, Trưởng ban pháp chế VCCI cho rằng: "Ta cần quan tâm đến tư duy tạo ra doanh nghiệp tư nhân mới chứ không tranh cãi về vấn đề có quan trọng hay không quan trọng".

Theo ông Tuấn, đằng sau câu chuyện tăng số doanh nghiệp là vấn đề việc làm được tạo ra. Theo ước tính hàng năm Việt Nam có 1 triệu lao động trẻ bước vào thị trường, không dựa vào khu vực doanh nghiệp tư nhân sẽ dựa vào đâu, khi doanh nghiệp Nhà nước giảm dần, khu vực nông nghiệp thu hẹp. Đây chính là khu vực tạo công ăn việc làm cho Việt Nam giai đoạn tới. Vì vậy, số lượng doanh nghiệp thành lập mới ký lục là một con số đáng mừng.

Phát biểu tại diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 5/12/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh năm 2016 là năm đầu tiên Việt Nam có 110.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Như vậy, bình quân cứ một tiếng đồng hồ có 12 doanh nghiệp được thành mới là một tín hiệu đáng mừng. Đặc biệt, Thủ tướng nhắc tới lực lượng đông đảo hơn 3,5 triệu hộ kinh doanh cá thể. Đây cũng là lực lượng kinh tế quan trọng có ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường vào 2020.

Để giữ ổn định doanh nghiệp vừa và nhỏ

Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng cần quan tâm chất lượng và duy trì hoạt động cho các doanh nghiệp thành lập mới. TS Trần Đình Thiên cho rằng điều đáng quan tâm hiện nay là nhiều chủ doanh nghiệp được thành lập mới chưa hiểu gì về khởi nghiệp, thậm chí hoàn toàn không hiểu gì về phương thức, cách thức phát triển doanh nghiệp.

Vị vậy, theo vị chuyên gia càng ngày càng phải nghiêm túc chứ với vấn đề của các doanh nghiệp. 5 năm tới phải tạo lập 1 lực lượng doanh nghiệp có chất lượng, hiểu biết, hoạt động ổn định nếu không sẽ "chết" trên chính nền tảng cơ sở chính sách như hiện nay.

Còn ông Đậu Tuấn Anh phân tích, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam thường bất lợi hơn so với doanh nghiệp khác. Để các doanh nghiệp tư nhân lớn, ngoài giúp tiếp cận dễ hơn về nguồn lực còn phải đảm bảo môi trường cạnh tranh tự do.