Khó khăn ngành điều phải đối mặt trong năm 2017

Để đạt được mục tiêu kim ngạch xuất khẩu 3 tỷ USD trong năm 2017, ngành điều phải vượt qua khó khăn như thiếu nguyên liệu sản xuất, rủi ro từ các hợp đồng nhập khẩu và áp lực rào cản từ thị trường xuất khẩu.

kho khan nganh dieu phai doi mat trong nam 2017

Khó khăn ngành điều phải đối mặt trong năm 2017 (Nguồn: Sài Gòn Giải Phóng)

Thiếu nguyên liệu điều

Theo dự kiến của Hiệp hội điều Việt Nam (VINACAS), cả nước sẽ xuất khẩu 360 nghìn tấn nhân điều vào năm 2017, với kim ngạch đạt 3 tỷ USD.

Tuy nhiên mới đây, VINACAS cho biết, lượng tồn kho điều thô trong nước tới thời điểm đầu tháng 1/2017 còn khá thấp, trong khi mùa vụ năm nay dự báo sẽ tới trễ. Đáng chú ý, thu hoạch rộ vụ điều tại Bình Phước sẽ vào cuối tháng hai (Âm lịch) năm 2017 nhưng sản lượng rất khó đánh giá bởi yếu tố thời tiết, đặc biệt hiện tượng thời tiết ENSO đặc trưng trong năm nay.

Để đối mặt với khó khăn thiếu nguyên liệu sản xuất, VINACAS cho rằng, các doanh nghiệp sẽ phải cân đối, nhập khẩu thêm nguyên liệu để sản xuất cho tới đầu vụ 2017.

Cũng theo thống kê của Tổng cục Hải quan, lũy kế từ đầu năm đến giữa tháng 2, lượng điều xuất khẩu của Việt Nam đạt gần 22 nghìn tấn, tương đương với 198 triệu USD. Tuy nhiên, Việt Nam chi tới 172 triệu USD để nhập khẩu gần 68 nghìn tấn nguyên liệu điều. Theo đó, lượng điều nhập khẩu về gấp hơn 3 lần lượng điều xuất khẩu.

Trước đó vào năm 2016, Việt Nam cũng đã nhập khẩu một lượng điều lớn nhất từ trước đến nay, với hơn 1 triệu tấn, tăng 14% so với năm trước và gấp 3 lần so với lượng điều xuất khẩu được.

Rủi ro khi nhập điều

Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối (CBNL&TS) dẫn lời VINACAS cho biết, việc nhập khẩu lượng lớn điều thô đã kéo theo những tiềm ẩn rủi ro cho doanh nghiệp trong vấn đề thanh toán quốc tế.

Cụ thể, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu đã kí hợp đồng với Việt Nam nhưng không thực hiện hợp đồng hoặc trì hoãn giao hàng. Doanh nghiệp trong nước theo đó buộc phải hủy hợp đồng xuất khẩu điều nhân do không có nguyên liệu để chế biến, gây ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.

VINACAS cho rằng, tình trạng này có thể còn tiếp diễn trong thời gian tới nguyên liệu nội địa không đủ đáp ứng cho nhu cầu sản xuất.

Cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu điều

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, hạt điều Việt Nam đã xuất khẩu sang 27 thị trường chính trong tháng 1 vừa qua. Trong đó, Mỹ, Hà Lan và Trung Quốc là 3 nước nhập khẩu nhân điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 60% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Biểu đồ: Hồng Vũ

VINACAS dự báo nhu cầu tiêu thụ điều Việt Nam tại các thị trường lớn sẽ tiếp tăng, tuy nhiên ở mỗi thị trường có mức độ khó khăn khác nhau.

Cụ thể, mới đây, các doanh nghiệp thành viên VINACAS cho biết, các siêu thị tại Mỹ sẽ đồng loạt tăng giá nhân điều từ tháng này. Giá điều tăng có thể ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng trong nước.

Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc có thể sẽ siết chặt việc mua bán tiểu ngạch và ép các doanh nghiệp mua bán thanh toán qua ngân hàng để kiểm soát thuế nội địa trong thời gian tới. Điều này đồng nghĩa xuất khẩu hạt điều chính ngạch sẽ tăng dần với yêu cầu chất lượng sản phẩm ngày càng cao.

Trong khi đó, một số nước Châu Phi đang khuyến khích sản xuất, chế biến tại nội địa thay vì chỉ xuất khẩu thô như hiện nay. VINACAS cho rằng, nếu Châu Phi mở cửa sản xuất và phát triển thị trường thì khả năng thương nhân Trung Quốc thâm nhập vào ngành này là rất lớn, dẫn đến nguy cơ mất thị phần xuất khẩu nhân điều của Việt Nam.