Hoàng Anh Gia Lai bán, Thành Thành Công mua

Công nhân tại nhà máy đường của Hoàng Anh Gia Lai ở tỉnh Attapeu, Lào. Ảnh: TL

Vì sao Hoàng Anh Gia Lai (HAG-Hose) phải nhập khẩu đường về Việt Nam, sau đó mới xuất sang Trung Quốc? Tại sao không xuất thẳng từ Lào sang Trung Quốc hay Thái Lan? - người viết bài này hỏi ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Hội đồng quản trị HAG, ba năm trước. Ông bảo đường của HAG sản xuất tại Attapeu (Lào) là đường thô, nhập về nước để chế biến thành đường tinh luyện, rồi xuất khẩu. Và ông nói thẳng ở Việt Nam nơi có thể chế biến đường thô thành đường tinh luyện tốt nhất, theo công nghệ Nhật Bản là Công ty Đường Biên Hòa (BHS-Hose). BHS hiện là một trong những thành viên chủ chốt của tập đoàn Thành Thành Công (TTC).

Bởi thế chẳng có gì ngạc nhiên khi trong kỳ họp đại hội đồng cổ đông thường niên vừa rồi,đại diện HAG thông báo với nhà đầu tư đã thương lượng xong việc bán mảng mía đường ở Attapeu cho TTC với giá, theo nguồn tin đáng tin cậy, 2.200 tỉ đồng. Mảng kinh doanh này được HAG đầu tư khoảng 1.500 tỉ đồng bao gồm một nhà máy chế biến đường công suất 7.000 tấn mía/ngày và một nhà máy nhiệt điện sử dụng nguyên liệu bã mía. Đáng kể nhất là vùng mía nguyên liệu 6.000 héc ta của HAG với năng suất bình quân khoảng 80 tấn/héc ta. Đây là cánh đồng mẫu lớn, được cơ giới hóa trong khâu làm đất, thu hoạch, áp dụng hệ thống tưới tiêu của Israel và việc chăm sóc được khoán cho công nhân. Nếu vượt năng suất định mức 80 tấn/héc ta, công nhân được thưởng. Bởi thế có vụ nhiều công nhân đã đạt năng suất mía 100-120 tấn/héc ta, cao hơn mức bình quân của TTC là 65-70 tấn/héc ta.

Về phía TTC, việc mua mảng mía đường của HAG sẽ giúp tập đoàn mở rộng thị phần không chỉ ở Việt Nam mà cả Lào và Campuchia. Hiện TTC kiểm soát khoảng 30% thị trường đường trong nước. TTC đang hướng tới xuất khẩu và năm ngoái BHS đã xuất những lô hàng đầu tiên sang Indonesia và Malaysia. Theo ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị TTC, các công ty thành viên trong lĩnh vực mía đường của tập đoàn sẽ hợp nhất vào cuối năm nay, trước mắt là BHS và SBT (Công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh) sẽ sáp nhập. Sau khi chia thưởng và trả cổ tức bằng cổ phiếu, SBT sẽ có vốn điều lệ khoảng 2.550 tỉ đồng. Tương tự sau khi chia thưởng bằng cổ phiếu và phát hành thêm, vốn điều lệ của BHS sẽ ngang bằng SBT và việc sáp nhập dựa trên giá trị sổ sách của hai bên, nhiều khả năng sẽ là tỷ lệ 1:1.

Giá trị sổ sách hiện tại của BHS là 16.100 đồng/cổ phiếu; của SBT là 13.400 đồng/cổ phiếu. Vốn điều lệ của BHS hiện bằng hai phần ba của SBT nhưng lợi nhuận sau thuế cho năm tài chính vừa qua của BHS đạt gần 250 tỉ đồng, chỉ kém chút ít so với 296 tỉ đồng của SBT. Công ty Chứng khoán HSC cho biết vụ ép năm ngoái SBT sản xuất được 180.000 tấn đường và tiêu thụ được 165.000 tấn, trong khi BHS sản xuất được 250.000 tấn và tiêu thụ được 214.000 tấn đường.

Nhìn lại quá khứ, các công ty con của TTC trước đây thường hợp nhất theo tỷ lệ 1:1. Sự hợp nhất BHS và SBT sẽ tạo ra một tổ hợp mía đường vốn điều lệ trên 5.000 tỉ đồng với lợi nhuận có thể lên tới cả ngàn tỉ đồng. Có hai cơ sở kỳ vọng cho lợi nhuận này: thứ nhất năm tới SBT sẽ hết khấu hao toàn bộ thiết bị máy móc. Thứ hai việc mua lại mảng mía đường của HAG sẽ tạo điều kiện cho nhà máy của BHS nâng công suất chế biến đường thô thành đường tinh luyện xuất khẩu. Nên nhớ năm 2015 mảng mía đường tại Attapeu của HAG đã sản xuất được gần 75.000 tấn đường và mang về lợi nhuận ròng 380 tỉ đồng cho tập đoàn.

TTC đang chuyển giao công nghệ trồng mía cho nông dân, theo đó, như lời ông Đặng Văn Thành, khi nông dân áp dụng công nghệ trồng mới, các nhà máy của TTC thu mua mía theo giá ấn định trước, đảm bảo cho nông dân có lời. Còn nếu nông dân đạt năng suất cao hơn, họ được hưởng. Ông Thành cũng không che giấu kế hoạch phát triển TTC thành một tập đoàn mía đường khu vực Đông Nam Á. Đang có ít nhất hai đối tác ngoại ngỏ ý trở thành cổ đông của BHS-SBT sau khi hai công ty này hợp nhất.

Theo Hải Lý

Thời báo kinh tế Sài Gòn