Fitch Ratings: Nghị quyết 42 không phải là một giải pháp nhanh cho vấn đề nợ xấu của Việt Nam

Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, theo Fitch Ratings, quá trình giải quyết không thể cải thiện nhiều trong ngắn hạn do những thách thức về triển khai. Trong khi đó, tăng trưởng tín dụng nhanh tiếp tục làm tăng nguy cơ gia tăng nợ xấu.

Nghị quyết 42/2017/QH14 của quốc hội về xử lý nợ xấu có hiệu lực từ tháng trước, có thể loại bỏ một số trở ngại pháp lý để giải quyết nợ. Nghị quyết này gồm nhiều biện pháp để cải thiện khả năng của ngân hàng liên quan đến giải quyết tài sản thế chấp, giúp các ngân hàng tích cực hơn trong việc tịch thu tài sản thương mại để giải quyết các khoản nợ xấu.

Ngoài ra, cũng củng cố kinh doanh nợ xấu trên thị trường thứ cấp. Nợ xấu hiện có thể được bán cho bất kỳ pháp nhân nào, gồm cả nhà đầu tư nước ngoài, mà không cần giấy phép kinh doanh nợ. Nỗ lực để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài có thể giúp tăng nguồn vốn sẵn có để giải quyết nợ, đặc biệt là khi các nhà đầu tư nước ngoài có sự quan tâm mạnh mẽ đối với Việt Nam trong thời gian gần đây. Theo Fitch Ratings, dòng vốn FDI ròng chảy vào Việt Nam là nhiều nhất ở APAC vào năm 2016, chiếm 5,6% GDP.

Tuy nhiên, việc bán nợ cho người nước ngoài vẫn có thể bị hạn chế bởi sự không chắc chắn còn sót lại, gồm cả những hạn chế đối với các nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ tài sản đảm bảo. Đây chỉ là một ví dụ về những vấn đề mà trên thực tế vẫn có thể cản trở việc giải quyết nợ xấu.

Nghị quyết mới sẽ chỉ được thử nghiệm khi xử lý các trường hợp lớn, và Fitch Ratings mong đợi những thiếu sót còn lại được giải quyết một cách từ từ. Một cơ chế giải quyết nợ có hiệu quả trong thời gian dài hơn có thể giúp các ngân hàng giảm các vấn đề về chất lượng tài sản, nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập và lợi nhuận của họ. Tỷ lệ nợ xấu là 2,55% tính đến cuối tháng 3/2017, nhưng số liệu này đã không tính khoản nợ xấu ngân hàng bán cho Công ty Quản lý Tài sản TCTD Việt Nam (VAMC).

Việc bán nợ này giúp ngân hàng tránh được những hạn chế Ngân hàng Nhà nước Việt Nam áp dụng, khi tỷ lệ nợ xấu tăng trên 3%. Tỷ lệ nợ xấu đã được điều chỉnh của Fitch Ratings cộng lại những khoản nợ bán cho VAMC, cũng như các khoản nợ đặc biệt. Với khoản nợ xấu được Fitch Ratings tính thêm, các ngân hàng phải trích lập dự phòng từ 10% đến 20% giá trị sổ sách hàng năm. Sự không nhất quán trong việc tiết lộ và phân biệt chủ quan trong phân loại có nghĩa là tỷ lệ nợ xấu thực sự có thể cao hơn.

Giải quyết nợ nhanh hơn có thể làm giảm gánh nặng chi phí vốn cho các ngân hàng, giúp họ định vị tốt hơn cho việc triển khai hiệp ước Basel II vào tháng 1/2020. Ngoài ra, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của các ngân hàng đáp ứng các yêu cầu, nhưng dựa trên tỷ lệ nợ xấu chính thức, làm giảm khoản nợ xấu của ngành ngân hàng. IMF ước tính rằng việc chấp nhận đầy đủ hiệp ước Basel II sẽ giúp CAR giảm 200 bp (cặp cơ sở) lên 400 bp.

Quá trình giải quyết các khoản nợ xấu tiềm năng nên được đánh giá với những rủi ro về chất lượng tài sản có thể xảy ra vì tăng trưởng tín dụng nhanh chóng trong thời gian gần đây. Mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước là tăng trưởng tín dụng nên nằm trong khoảng 17% -18% trong năm 2017. Cũng có báo cáo chỉ ra số liệu này được nâng lên 21% -22% để giúp chính phủ đạt mục tiêu tăng trưởng 6,7% GDP cho năm 2017. Tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm 2017 thấp hơn mục tiêu đặt ra so với cùng kỳ năm ngoái, với mức 5,9%.

NHNN cũng giảm tỷ lệ chính sách xuống còn 6% trong tháng 7 từ mức 6,5% để thúc đẩy nền kinh tế. Những vấn đề về chất lượng tài sản hiện tại có thể là do tăng trưởng tín dụng nhanh và tiêu chuẩn cho vay kém trong những năm 2000. Rủi ro đã hình thành trong giai đoạn năm 2011 - 2013 và gây ra căng thẳng đáng kể trong lĩnh vực tài chính. Một giai đoạn tăng trưởng tín dụng nhanh khác để đạt được các mục tiêu GDP có thể gây ra làn sóng vỡ nợ khác.