Đất trống không hợp quy hoạch được làm gì?

Ảnh minh họa.

Sở Xây dựng TP.HCM vừa có tờ trình dự thảo quyết định về cấp phép xây dựng thay thế Quyết định 27/2014, trong đó kiến nghị tạo điều kiện cho người dân được xây dựng nhà có thời hạn với đất nằm trong khu quy hoạch...

Lãng phí, nhiều nguy cơ, tệ nạn

Theo Sở, TP.HCM đang tồn tại nhiều khu vực đã có quy hoạch phân khu chức năng công trình công cộng như công viên, trường học, bệnh viện… nhưng chưa có kế hoạch thực hiện theo quy hoạch được duyệt, chưa có quyết định thu hồi đất. Trong khi đó, người dân không thể chuyển mục đích sử dụng đất để sử dụng có hiệu quả hơn, làm ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của họ. Đất đai không được khai thác sử dụng làm lãng phí, phát sinh nguy cơ tệ nạn xã hội, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, dịch bệnh, mất vệ sinh môi trường.

Sở Xây dựng cho hay theo Quyết định 27, đất trống không phù hợp quy hoạch nằm xen kẽ trong khu dân cư, đã có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất (không quan tâm mục đích sử dụng đất) được cấp phép xây dựng có thời hạn để làm công trình văn hóa, thể dục thể thao phục vụ sinh hoạt cộng đồng.

Có vướng mắc là nội dung trên lại không phù hợp với khoản 1 Điều 6 Luật Đất đai 2013 là “phải sử dụng đất đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất”. Do vậy, Sở kiến nghị không quy định việc cấp phép xây dựng cho đất trống thuộc khu vực quy hoạch vào quyết định cấp phép xây dựng mà thành một chỉ đạo riêng.

Theo đó, TP giao chủ tịch UBND quận/huyện căn cứ tình hình thực tiễn tại địa phương giải quyết cho cá nhân, tổ chức được xây dựng các công trình phục vụ cộng đồng ngoài trời không mái che (như sân thể thao, sân chơi, lắp đặt các thiết bị thể thao) và công trình phụ trợ (nhà vệ sinh, căn tin, phòng thay đồ…). Quy mô công trình phụ trợ không quá một tầng, mật độ tối đa 5% diện tích khu đất. Chủ đầu tư cam kết tự tháo dỡ khi có yêu cầu để thực hiện quy hoạch.

Được phép xây nhà có thời hạn

Với trường hợp nhà ở trong khu vực quy hoạch, Sở Xây dựng kiến nghị vẫn cấp phép có thời hạn như Quyết định 27. Theo Sở, Quyết định 27 đã góp phần giải quyết quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người dân trong khu vực không phù hợp quy hoạch, kéo giảm tình trạng xây dựng trái phép. Tuy nhiên, Luật Xây dựng 2014 và các văn bản hướng dẫn không quy định các trường hợp được cấp phép có thời hạn như tại Quyết định 27 của TP. Từ đó dẫn đến việc trường hợp này có được cấp phép hay không vẫn bị lấn cấn suốt thời gian qua.

Sở Xây dựng cho biết đây là những trường hợp “điển hình, thường gặp, tồn tại với số lượng lớn tại TP”, nếu không được cấp phép xây dựng có thời hạn là không đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân có nhà đất thuộc khu vực quy hoạch. Tình trạng nhà ở lụp xụp vẫn cứ tồn tại, ảnh hưởng tính mạng, tài sản của người dân, gia tăng tình trạng xây dựng không phép.

Sở đề xuất công trình hoặc nhà ở riêng lẻ có sẵn (hiện hữu) của tổ chức, cá nhân thuộc khu vực có quy hoạch phân khu xây dựng (tức quy hoạch 1/2.000 - PV) được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và công bố nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất vẫn được cấp phép xây dựng có thời hạn để sửa chữa, cải tạo hoặc xây dựng công trình theo đúng mục đích trước đó.

Quy mô công trình được cấp phép có thời hạn được đề nghị giữ nguyên như tại Quyết định 27 là tối đa ba tầng. Riêng trường hợp nhà ở hiện hữu trong hành lang cầu hay kênh rạch (trừ trường hợp khu vực có nguy cơ sạt lở, đã có quyết định chỉnh trang, thu hồi đất) thì tùy trường hợp cụ thể (được quy định chi tiết tại dự thảo) được cải tạo, sửa chữa hoặc xây mới với quy mô một tầng.

Theo Sở Xây dựng, việc TP ban hành quy mô công trình có thời hạn là hoàn toàn phù hợp quy định tại Luật Xây dựng và Nghị quyết 16/2012 của HĐND TP. Các nội dung về cấp phép có thời hạn cũng đã được Sở kiến nghị TP đề xuất Bộ Xây dựng và Bộ đã chấp thuận đưa vào chương trình ban hành luật sửa đổi, bổ sung.