Có thể thu được thuế của người bán hàng qua Facebook

Lời rao của một tài khoản FB có nghề tay trái là chuyên gom hàng từ Đức về bán tại Việt Nam. Có những đợt khuyến mãi lớn ở nước ngoài, doanh thu 3 tuần của chủ tài khoản này trên 100 triệu đồng. Ảnh chụp từ màn hình.

Trao đổi với TBKTSG Online, ông Nguyễn Hùng Du, Phó tổng giám đốc, Giám đốc dịch vụ tư vấn thuế, Công ty Grant Thornton Việt Nam nêu quan điểm, Facebook (FB) có thể được xem là hình thức chợ trực tuyến ngoài chức năng mạng xã hội. Nó hoạt động tương tự như chợ ảo, nơi người mua và người bán có thể tự do trao đổi và thực hiện giao dịch.

Về mặt chuyên môn, ông Du cho rằng, cơ quan thuế có thể liên lạc với FB để thu thập thông tin, từ đó truy ra các giao dịch của người bán để xác định thu nhập chịu thuế của họ.

Theo luật sư Châu Huy Quang, Luật sư điều hành R&T LCT Lawyer, việc FB chia sẻ thông tin người dùng phải tuân thủ quy định của pháp luật liên quan đến bảo vệ quyền riêng tư (privacy protection).

Ở thời điểm hiện tại, Việt Nam không có luật riêng quy định về quyền riêng tư như một số nước phát triển nhưng quyền này cũng đã được ghi nhận tại một số văn bản luật trong các lĩnh vực khác nhau.

Chẳng hạn, Điều 6 Luật Bảo vệ Người tiêu dùng (2010), quy định rằng người tiêu dùng được bảo đảm an toàn, bí mật thông tin của mình khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Trên môi trường mạng, Điều 21, Luật Công nghệ Thông tin (2006) cũng có quy định rằng tổ chức, cá nhân thu thập, xử lý và sử dụng thông tin cá nhân của người khác trên môi trường mạng phải được người đó đồng ý, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Còn theo quy định tại Điều 17.1(c) Luật An toàn Thông tin mạng (2015), tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân có trách nhiệm không được cung cấp, chia sẻ, phát tán thông tin cá nhân mà mình đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba, trừ trường hợp có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân đó hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Do vậy, theo ông Quang, FB có nghĩa vụ bảo mật thông tin của người sử dụng. Nhưng cũng có quyền cung cấp thông tin người sử dụng theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không bị coi là một vi phạm.

“Trong trường hợp có thiện chí hỗ trợ, FB có thể quy định rõ quyền được phép cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan Nhà nước trong các điều khoản sử dụng (Terms of Use) của mình để hạn chế tranh chấp với chính người sử dụng. Bởi lẽ, theo quy trình thông thường đăng ký tham gia mạng xã hội, người sử dụng phải cam kết chấp nhận tuân thủ các điều khoản sử dụng của nhà mạng xã hội”, ông Quang nêu quan điểm.

Tuy nhiên, lại có một vấn đề khác cần lưu ý là quyền riêng tư còn cần phải được xem xét theo pháp luật Mỹ bởi FB là pháp nhân Mỹ và không có hiện diện thương mại ở Việt Nam. Do đó, trường hợp pháp luật Mỹ nghiêm cấm cung cấp thông tin người sử dụng cho cơ quan nhà nước thì đây có thể là một rào cản để FB hỗ trợ cung cấp thông tin người sử dụng cho cơ quan hữu quan.

Luật sư Châu Huy Quang cho rằng, trong trường hợp được FB hỗ trợ cung cấp thông tin của người kinh doanh thì vẫn còn rất nhiều việc phải làm để xác minh thông tin liên quan đến người bán hàng, như tên, địa chỉ, sản phẩm/dịch vụ, mức độ giao dịch qua mạng… Đây là cơ sở để thu thuế.

Do đó, để bảo đảm thu đủ, thu chính xác của các cá nhân, tổ chức bán hàng trên FB bằng tài khoản cá nhân hoặc fanpage, cần có sự phối hợp và hợp tác của nhiều bên và nhiều biện pháp khác nhau.

Cụ thể là xây dựng các biện pháp và công cụ kỹ thuật quản lý, như hệ thống thông tin tích hợp tập trung của ngành thuế, kết quả xác minh, khảo sát, kết quả kiểm tra, thanh tra thuế, kết quả lấy ý kiến công khai, tham vấn ý kiến của Hội đồng tư vấn thuế, Sổ bộ thuế tại từng chi cục thuế.

Bên cạnh đó còn phải phối hợp với các ngân hàng trung gian thanh toán để xác minh khoản thu nhập…

Với người kinh doanh, cần áp dụng các biện pháp chế tài liên quan nghĩa vụ kê khai và nộp thuế bên cạnh việc khuyến khích cá nhân kinh doanh tự nguyện và trung thực kê khai hoạt động kinh doanh; khuyến khích người mua hàng hóa giao dịch không tiền mặt.

Ông Nguyễn Hùng Du thì cho rằng, các quy định hiện hành về thuế thu nhập cá nhân và thu nhập doanh nghiệp đã hướng dẫn cách xác định thu nhập chịu thuế và thuế suất áp dụng cho hoạt động kinh doanh được đăng ký bởi cá nhân kinh doanh hoặc doanh nghiệp. Nhưng để thực tế và khả thi với các cá nhân kinh doanh qua mạng xã hội FB thì cơ quan thuế có thể xem xét việc ấn định thuế trên giá bán tương tự như cách đánh thuế trên hoạt động chuyển nhượng chứng khoán theo quy định của luật hiện hành.