Bài học khởi nghiệp từ thất bại của CEO Công ty An Vui

Phan Bá Mạnh từng khởi nghiệp với dự án GreenTech- dịch vụ giặt là công nghiệp, và Dobody - ứng dụng khớp lệnh trao đổi hàng hóa trên internet, nhưng đó là hai thất bại của anh. Sau đó anh thành lập Công ty Công nghệ Vận tải An Vui.

Đam mê là chưa đủ

Phan Bá mạnh khẳng định đam mê là điều kiện cần nhưng không phải là điều kiện đủ đối với khởi nghiệp.

“Hầu hết các bạn trẻ thấy khó khăn trong lĩnh vực nào đó cộng với niềm đam mê, muốn tìm giải pháp cho nó và họ bắt đầu khởi nghiệp. Đây chính là một sai lầm rất cơ bản mà các startup thường mắc phải, họ chưa có những nhận định đúng đắn về thị trường, không dành thời gian xem xét, nghiên cứu xem thị trường đó có đủ lớn để làm hay không.” Ông Mạnh chia sẻ.

Phan Bá Mạnh, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành Công ty Công nghệ Vận tải An Vui. Ảnh: Kỳ Anh

Thị trường chính là một yếu tố quan trọng mà các startup cần phải quan tâm hàng đầu khi muốn khởi nghiệp. Theo quy luật của thị trường, có cầu ắt sẽ có cung. Tuy nhiên, giả sử nếu một triệu người có nhu cầu thì ta sẽ có một triệu khách hàng và ta chỉ cung cấp dịch vụ được cho một triệu người đó, nhưng nếu không thể chiếm hết 100% thị phần thì số lượng khách hàng sẽ còn có thể ít hơn. Như vậy lượng cung sẽ quá lớn mà lượng cầu lại không đủ nhiều để tiêu thụ hết.

Câu trả lời cho bài toán này là gì? Đó là sự nghiên cứu. Trước khi khởi nghiệp, doanh nhân phải dành thời gian nghiên cứu tìm hiểu về lĩnh vực mình quan tâm bằng cách khảo sát, tra cứu thông tin trên các website liên quan, các thông báo, các con số được của Chính phủ rồi so sánh, đối chiếu, phân tích để xem thị trường đủ lớn hay không.

Nếu đáp án là "không" thì đam mê mấy ta cũng không nên thực hiện.

"Trong cuộc chơi khởi nghiệp, đam mê thôi là chưa đủ mà cần phải có nhiều yếu tố khác như kinh nghiệm về thị trường, tài chính, quản trị nhân sự, anh Mạnh bình luận.

Trải nghiệm nhưng không “đốt tiền”

Ai cũng biết trải nghiệm để rút ra bài học là một điều quan trọng đối với các startup. Tuy nhiên những người trẻ thường không có nhiều vốn. Vì vậy, Mạnh cho rằng trải nghiệm sao cho hiệu quả cũng là một điều quan trọng.

“Sự trải nghiệm trước khi kinh doanh là một điều cần thiết, nhưng tuổi trẻ thì có 1, 2 năm để thử, còn tiền bạc thì không cho phép. Nhiều người rơi vào nợ nần vì chưa có kinh nghiệm mà đã dấn thân, hậu quả là họ không còn tự tin vào bản thân, không quan tâm đến khởi nghiệp, hoặc đâm lao theo lao nhưng vì đi sai đường nên càng chạy càng xa đích', anh nhận định.

Với Phan Bá Mạnh, gọi được vốn không phải là thành công đối với doanh nhân khởi nghiệp. Ảnh: Kỳ Anh

Để có trải nghiệm mà không “đốt tiền”, các bạn trẻ có thể vào các công ty khởi nghiệp để học hỏi, trải nghiệm miễn phí và để nhận ra những khiếm khuyết của bản thân. Hoặc một cách khác là khởi nghiệp nhỏ trên cơ sở là một sự trải nghiệm của bản thân, chủ động làm bằng đôi tay khối óc của mình nhưng không sử dụng quá nhiều tiền. Theo ông Phan Bá Mạnh, có 3 hình thức khởi nghiệp là: Cách làm mới cho một thị trường mới, cách làm mới cho thị trường cũ và cách làm cũ cho thị trường mới. Mỗi cách đều có những ưu, nhược điểm riêng riêng nhưng lưu ý với thị trường mà các tập đoàn lớn đã làm thì mình phải làm theo cách khác họ, vì nếu làm theo thì khả năng thất bại rất cao.

Gọi vốn thành công không phải là thành công

Nhiều người cho rằng kêu gọi được vốn đầu tư là thành công, nhưng với Phan Bá Mạnh đó lại là “chuyển từ thất bại nhỏ sang thất bại lớn”. Với anh, điều quan trọng nhất là các công ty khởi nghiệp phải tự chủ về tài chính. Nếu có 100 triệu mà thất bại thì mất 100 triệu nhưng nếu huy động vốn được một tỷ mà thất bại thì mất một tỷ. Như vậy việc tự chủ, tự đứng trên đôi chân của mình là rất quan trọng. Nhiều người khi có vốn đầu tư thì đẩy mạnh nhân sự, quy mô nhưng khi nhà đầu tư rút vốn thì họ như bị rút ruột, xáo rỗng và không thể trụ vững. Nên người khởi nghiệp phải coi trọng sự tự chủ, thu đủ bù chi để có thể tự sống sót.

Tận dụng những nguồn vốn không phải là tiền

Một trong những yếu tố quan trọng khác là cách đối nhân xử thế - kỹ năng mà bất kỳ một chủ doanh nghiệp nào cũng cần phải có. Họ cần phải biết cách dung hòa với mọi người, tập hợp được sức mạnh của tập thể, không ngần ngại chia sẻ ý tưởng của mình. Nếu họ thật sự quyết tâm thì khi chia sẻ mọi người sẽ góp ý, hỗ trợ cho ý tưởng của họ tốt hơn. Họ cũng nên nhờ các chuyên gia, cố vấn về thị trường và các thông tin liên quan khác. Chính cách ứng xử, tập hợp bàn tay khối óc của tập thể hay tận dụng kiến thức, kinh nghiệm của mọi người là nguồn vốn đáng quý chứ tiền không phải là nguồn vốn duy nhất.